ناظر شرفخانه‌ای شاعر شبستری

استاد زنده‌نام "محمدرضا ملک‌پور" شاعر ایرانی و از صاحب‌نظران طراز اول معاصر ادب و زبان ترکی، متخلص به «ناظر شرفخانه‌ای» زاده‌ی ۲۳ خرداد ۱۳۱۷ خورشیدی در بندر شرفخانه، منطقه گونئی شهرستان شبستر آذربایجان بود.

وی اول تا پنجم ابتدایی را در شرفخانه خواند و ششم را در زادگاه مادری‌اش، دریان به پایان رساند و بعد از آن عازم شهر تبریز شده و در مدرسه طالبیه تبریز تحصیلات علوم دینی را آغاز کرد و سپس بعد از چهار سال اقامت در تبریز رهسپار شهر قم شد. ابتدا در مدرسه حاج ملاصادق، حجره‌ای گرفت و بعد از مدتی وارد مدرسه حجتیه و پس از آن در حوزه فیضیه تحصیلات‌اش را ادامه داد.

در شهر قم انجمن ادبی مسعود را با حیدرعلی قلمداران، حسینی کارمند بانک قم، محمدعلی پروانه، سید یحیی برقعه‌ای و... تأسیس و به صورت شورایی اداره می‌کردند و پس از اخذ مدرک فوق لیسانس فقه و مبانی حقوق اسلامی، در سال ۱۳۵۴ ساکن کرج شد.

وی ده‌ها دفتر شعر به زبان‌های ترکی و فارسی از خود به جای گذاشته است. نخستین شعر او با عنوان «یئرآلما» (سیب زمینی) در نشریه آذرآبادگان تبریز چاپ شده بود. همچنین در سال ۱۳۵۸ نخستین مجموعه شعرش با عنوان "زمزمه‌ها" که در برگیرنده اشعار قبل از انقلاب بود، چاپ و منتشر کرد.

همچنین وی در هنر خوشنویسی به ویژه در خط نستعلیق و ثلث متبحر و سرآمد بود.

سرانجام وی در ۱۶ شهریور ۱۴۰۰  پس از ماه‌ها دست و پنجه کردن با سرطان در یکی از بیمارستان‌های کرج دارفانی را وداع و بنابر وصیت‌اش، در بندر شرفخانه تدفین و خاکسپاری شد.

کتاب ارج‌نامه این شاعر به نگارش «گشتاسب عباسوند» در سال ۱۳۹۹ به چاپ رسیده است. 

▪کتاب‌شناسی:

 • فارسی:

- حماسه‌ها (مجموعه شعر)، کرج 

- زمزمه‌ها (مجموعه شعر)، کرج، ۱۳۵۸ 

- مرهم مهتاب (مجموعه شعر)، انتشارات اندیشه نو، تهران، ۱۳۸۰ 

- دیوان فارسی ناظر شرفخانه‌ای، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۸۳ 

- دیوان فارسی (شهر سپیده)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۸۴ 

- شهر شاعرانه مهتاب (مجموعه شعر)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۸۹ 

- شکوفه‌های مخملی (مجموعه شعر)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۹۴ 

- جادوگری از نظر اسلام (پایان‌نامه دوره کارشناسی)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۹۵ 

- کلیات دیوان فارسی (ویراست سوم)، انتشارات یاس بخشایش، قم، ۱۳۹۶ 

• ترکی:

- اولدوزلو دنیز (مجموعه شعر)، انتشارات معرفت گلزار، تبریز، ۱۳۷۲ 

- شئهلی سحر (مجموعه شعر)، انتشارات اندیشه نو، تهران، ۱۳۷۷ 

- ماهنی‌لی چای (مجموعه شعر)، قم، نشر نوید اسلام، قم، ۱۳۸۰ 

- اوره‌ک چیرپینتی‌سی (مجموعه شعر)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۸۸ 

- سون ایستک‌لر (مجموعه شعر)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۸۹ 

- حیکایه‌لر، طنزلر و یئنی غزل‌لر (مجموعه شعر)، انتشارات بخشایش، قم، ۱۳۹۳  

- کلیات دیوان ترکی ناظر شرفخانه‌ای (ویراست سوم)، انتشارات یاس بخشایش، قم، ۱۳۹۶ 

• عربی:

- راهنمای ادبیات عربی، ۲ جلد، تهران، ۱۳۴۶ 

▪نمونه‌ی شعر:

• فارسی:

[قفس مباش!] 

گل نیستی اگر به چمن، خار و خس مباش

گر نیستی سرود قناری، قفس مباش

زوجی برای زندگی دائمی گزین

معشوقه‌ی موقت هر بوالهوس مباش

یکرنگی و صداقت و اخلاص پیشه کن

چون آبگینه، در گرو هیچ کس مباش

زنبوروَش ز گرده گل‌ها نصیب گیر 

بر گرد هر زباله‌ی شیرین، مگس مباش

چون شاهد ستاره به اوج فلک نشین 

چون شاخسار خم همه را دسترس مباش

ای سارق تمامی امیّدهای من 

گر رهزنی درون لباس عسس مباش 

ای روح ناتمیز خیانت دگر بس است 

این قدر پای‌بند هوی و هوس مباش

لب‌هایت از دروغ عفونت گرفته‌اند 

نزدیک من میا و مرا هم‌نفس مباش.

• ترکی:

[نیمه شعبان گلدی]  

صبح‌ دم پیک صبا لبلرى خندان گلدى‏ 

سؤیله‏دى یاتما اویان نیمه شعبان گلدى‏

دورما پیمانه‏نى آل ائله مسلسل هئى! هئى!

دورو قات دوره کى دردانه دوران گلدى‏

آچگیلان جانب گلزاره تماشا قاپیسین‏ 

کى یاشیل گولشنه بیر قیرمیزى مرجان گلدى‏

گولشن حوسنوده بیر سبز قبا نورسته‏ 

قونچا تک آچدى آغیز، گول کیمى خندان گلدى‏

نازیله قامتى بویلاندى چمنزار ایچره‏

بویونا سرو چمان، یاسمن افشان گلدى‏

گؤزو نرگس کیمى هم غمزه‏لى دیر، هم مخمور

زلفى سونبول، اوزو گول، قدّى خرامان گلدى‏

دور اؤره‏ک اؤلکه‏سینى آینه بندان ائیله‏ 

ایندى کى جان ائوینه سئوگیلى جانان گلدى‏

عالمى طلعتینین نورى ایشیقلاندیردى‏

ظلمتى محو ایله‏ین اول مهر درخشان گلدى‏

هدهد شهر «سبا»! مژده آپار بلقیسه‏ 

چیخ تماشایه کى حشمتلى سلیمان گلدى‏

دمِ جانبخشى دئییر: «عیسى مریم‏دیر بو» 

ید بیضاسى دئییر: «موسى عمران‏دیر بو» 

ائله کى بختى ایشیقدیر اوجادیر اقبالى‏ 

سانکى یوسف‏دى کى جان ملکینه سلطان گلدى‏

ظلومات ایچره گزیب «آب حیات» آختارما 

بو ایشیقلیقدا روان «چشمه حیوان» گلدى‏

«سوشیانت» اولدو عیان کیشِ «اهورایى» ده‏

«اهرمن» قاچدى نیایشگر یزدان گلدى‏

سؤیلین «برهمیه» ماه «برهما» منظر 

شرقیدن بارقه تک اولدو نمایان گلدى‏

قومِ «بودایه» دئیین خسرو «بودا» طلعت‏ 

بودور اینیدن آسیب خلعتِ عرفان گلدى‏

شیخِ «قدیسه» دئیین رجعت عیسى اولدو

پیر «خاخامه» دئیین منجىِ دوران گلدى‏

بو همان «شهر فضیلت»دى هانى افلاطون؟

کى گؤره مسندِ عدله نئجه شایان گلدى‏

تؤکدوگو طرحلره قامتى معیار اولدو

چگدیگى رسم‏لره قاش - گؤزو میزان گلدى‏

سؤیله‏یین گؤزلرى یاشیله دولان عشاقه‏ 

قوروموش جسملره آغلامایین، جان گلدى‏

بودور او فاطمه‏نین معدن غیرت اوغلو 

ظالم و مظلوم آرا ائتمه‏گه دیوان گلدى‏

بودور او شیر خدا شاه ولایت بالاسى‏ 

ظلمکارلار ائوینى ائتمه‏گه ویران گلدى‏

مژده اولسون سیزه اى قانه باتان شاهدلر 

خلف قائم سالار شهیدان گلدى‏

شایگان قافیه‏لر «ناظره» ایراد دئیل‏ 

اوردا کى طبعى اونون سئل کیمى جوشان گلدى.

گردآوری و نگارش:

#زانا_کوردستانی 

منابع 

www.hjaliakbar.blogfa.com/post/38

www.khabaronline.ir/amp/1552574

www.sedayemoallem.ir