انجمن شعر و ادب رها (میخانه)

انجمن شعر و ادب رها (میخانه)

شعر و ادبیات و کمی سیاست
انجمن شعر و ادب رها (میخانه)

انجمن شعر و ادب رها (میخانه)

شعر و ادبیات و کمی سیاست

راضیه رضایی شاعر زاهدانی

بانو "راضیه رضائی" شاعر سیستان و بلوچستانی، زاده‌ی سال ۱۳۶۵ خورشیدی، در زاهدان است.

  ادامه مطلب ...

چند شعر کوتاه از لیلا طیبی

▪چند شعر کوتاه از #لیلا_طیبی (رها) 



(۱)

روزگارم،،،

به قدمت کلاغ‌های تاریخ سیاه است؛

شاید مترسکی هستم

نگه‌بان کویر لوت!

آه،،،

به بطلان می‌گذرانم 

دو روز عمر را

به کدامین فصل سپرده‌ای

                     قدومت را!



(۲)

آی باران! باران جان!

نه نمازمان را پاسخ دادی و،

نه دعایمان مستجاب شد.

بیا...

که لبِ تشنه‌ی زمین،

           زخم برداشته است!



(۳)

دست سبزت،

--ید بیضای موسا وُ،

--لبت چشمه‌ی آب حیات.

ای مسیحای کفر و دین!

می‌ڪُشی و

زنده می‌سازی یهودایت را:

                            ---چرا...؟

 

 

#لیلا_طیبی (رها)

سیمین چایچی، شاعر سنندجی

استاد بانو "سیمین چایچی" شاعر، نمایشنامه‌نویس و فعال مدنی کوردستانی، در سال ۱۹۵۲ میلادی در خیابان قطارچیان شهر سنندج دیده به جهان گشود.
در سال ۱۹۶۹-۱۹۶۷ در ورزش دو میدانی مقام اول را در سطح استان کردستان کسب کرد.
در سال ۱۹۶۹ به عنوان بازیگر در تئاتری به کارگردانی صدیق تعریف شرکت کرده و در سن ۱۶ سالگی شروع به شعر نوشتن نموده و نخستین شعر کلاسیکش را در این سن سرود.
از سال ۱۹۹۹ تا سال ۲۰۰۲ عضو موسس نهاد جلوگیری از ماده‌ی مخدر بود. 
در سال‌های ۲۰۰۳-۲۰۰۰ رئیس انجمن ادبی شهر سنندج بود.
در سال ۲۰۰۳  به عنوان عضو هیات "خانه‌ی امید"‌ که مسئولیت بچه‌های بی‌سرپرست را بر عهده‌ دارد، شروع به کار می‌کند. همچنین سیمین چایچی مسئول کمیته‌ی زنان کورد در نهادهای جهانی قلم و موسس کمپین آزادی برای محکومان اعدام بوده است.
سیمین چایچی ابتدا با تئاتر موزیکال بچه‌ها شروع به نمایشنامه‌‌نویسی کرد، اما بعدا شیوه‌ی نوشتنش را تغییر و تئاتر (انار) را تقدیم نموده که در مورد تجاوز به دختران کم‌سن و سال و به طور کلی در مورد زندگی‌نامه‌ی این دختر کوچک می‌باشد. این نمایش بر اساس زندگی واقعی یک زن نوشته شده است.  
در سال‌های ۱۹۹۳-۱۹۹۱ در چارچوب ادبیات کودکانه فعالیت‌های خویش را شروع کرده است. در سال ۲۰۰۰ تئاتر موزیکالی (کفش‌دوزک و شهر موش‌ها) را نوشته،‌ که در سنندج،‌ لندن و چندین جشنواره‌ی دیگر به نمایش گذاشته شد.
او از جمله‌ شاعرانی بوده که مجموعه شعرهایش برای آواز به‌کار گرفته می‌شود. تاکنون بیشتر از ۳۰۰ شعر این شاعر از طرف خوانندگانی همچون "هانی، شهین طالبانی، اسماعیل سابوری، نوید زردی و..." تبدیل به آواز و به اجرا درآمده است. 
سیمین چایچی ازدواج کرده و با آنکه مادر ۵ فرزند است؛ با حرارت تمام به فعالیت‌های اجتماعی خود ادامه می‌دهد و از زنان فرهنگ‌دار کنونی کردستان است.
پسر ایشان،‌ "روزبه مصلحی" در برخی از آوازهایش از شعرهای سیمین چایچی استفاده کرده است.
سیمین چایچی در مورد سرودن شعرهایش می‌گوید:‌ "هرچند من از جمله نخستین کسانی هستم که در استان کوردستان اقدام به سرودن شعر آواز و ترانه کوردی کرده‌ام اما در طول تاریخ بشریت در میان همه‌ی ملل، در کشورمان و به ویژه در میان کوردها زنان نخستین سرایندگان ترانه‌ها و اشعار و ملودی بوده‌اند که می‌توان به نمونه‌های زیادی اشاره کرد اما، "لایه لایه‌" برای نوزدان و کودکان بهترین نمونه‌ی این مهم است.
وی تصریح کرد: هرچند فرهنگ، هنر، آداب و رسوم و موسیقی کهن کوردها ارزشمند و حرف‌های زیادی برای گفتن دارد اما نباید از دنیای مدرن و هنرها و موسیقی امروزی البته نمونه‌ی مناسب و خوب آن عقب بمانیم و با استفاده از فن امروز و تجربه و میراث گذشته آثاری درخور و زیباتر برای مردم و جوانان متناسب با فرهنگ منطقه تولید کنیم که سرودن و چاپ کتاب "به‌یانی باش" (صبح بخیر) در این راستا می‌باشد.


▪︎کتاب‌شناسی:
- قومار (قمار - مجموعه شعر برای آواز) 
- به‌یانی باش (صبح بخیر - دومین مجموعه شعر برای آواز، که به‌جز آثار جدید در این کتاب،‌ بخشی از شعرهای کتاب قمار را نیز در بر گرفته است) 
- تیتیل و بیبیل.
- جوجه زرد.
- نقل و نبات.

 
▪︎نمونه شعر:
(۱)
[دیاری]
هاتی بۆ لام
به دیاڕی دیارتڕین دیاڕی شاڕم بۆ بێنه 
ماوه یه که چاوم ئه‌یشێ 
ده لێن: کڵه.
ئه‌م بازار ئه‌و بازار مه‌که 
بۆی چۆک داده                              
فووکه له عه‌رز
نه ختالی تۆز له شووشه که 
له مێژه به خاکی ولات
چاوم کل ریژ نه کردووه.
            
(۲)
[ژنێ تفی له‌ نه‌ریت کردوه‌ و ...]
زه‌حمه‌ت نه‌بێ 
ده‌رکه‌کان داخه‌ن و...
داوێنی ئه‌وانه‌ی که‌ هێشتا پاکن 
به‌ حه‌فت ئاو بشۆره‌نه‌وه‌
مه‌گه‌ر نازانن 
ژنێ تفی له‌ یاسا کردووه‌ و
بێ شه‌رمانه‌ باسی عێشق !!!
ئه‌شا... لامه‌زهه‌به‌ 
بزه‌یه‌کی له‌ سه‌ر لێوه‌
چمانێ کروورێ جنێو...
هۆ... هۆ... له‌ش سێنه‌کان
وه‌رن شه‌قی تێ هه‌ڵده‌ن و
به‌ ده‌نگی به‌رز نه‌فرینی که‌ن...
به‌رز... به‌رز... به‌رز
با نێره‌تیتان به‌ گوێ که‌س نه‌گا 
وه‌رن ئاژاوه‌یه‌ 
نه‌جمنه‌وه‌ ژن و کچتان ده‌رناچێ 
یه‌ک به‌ یه‌ک، عاشق ئه‌بن 
ئینجا پێکه‌کانتان
به‌ له‌زه‌تی 
زیندوو چاڵ کردنی 
کام ژن ئه‌نۆشن؟
گڕی پووچکه‌‌ی، پیاوه‌تیان
چۆن با ئه‌ده‌ن؟
وه‌رن به‌ سه‌ر ماڵاندا بگه‌ڕێن 
نامیلکه‌کانی بسووتێنن 
با که‌س به‌ ئه‌و مانیفسته‌ ڕا نه‌یت!!
مه‌‌ترسن، ده‌رکه‌‌کان داخه‌‌ن
ورته‌ورت... له‌ ته‌‌نیاییدا
بێ سانسۆر قسه‌ی دڵتان بکه‌ن:
مانه‌وه‌مان
له‌ سێقه‌ سه‌ری ژنێکه‌وه‌
که‌ تف له‌ نه‌ریت ئه‌کا و...
جه‌ سوورانه‌ باسی عێشق!!!

•  برگردان فارسی:
[زنی که به سنت‌ها تف کرد...]
درها را ببندید و
دامن آنهایی را که هنوز باکره‌اند 
با هفت آب بشوئید 
مگر نمی‌دانید 
زنی که به سنت‌ها تف کرد و
بی‌شرمانه از عشق گفت 
لامذهب 
لبخندی بر لب دارد
انگار یک کرور فحش!!!
بلند بلند نفرین 
آنقدر بلند که کسی نفس‌های 
حسادتان را نشود
فاجعه است... فاجعه 
یک چشم به هم زدن 
زن و دخترهایتان فاسد و عاشق می‌شوند 
آنگاه 
پیک‌هایتان را
در لذت زنده به‌گور کردن
کدام زن سر می‌کشید 
و عقده‌های مردانگیتان را
چگونه باز می‌کنید 
بیائید...
خانه‌ها را یک به یک بگردید و...
یادداشت‌هایش را بسوزانید 
مبادا کس مانیفتش را
از بر کند 
نترسید 
درها را بندید و در خلوت
بی‌سانسور... صادقانه اعتراف کنید 
بودنمان از صدقه‌‌ی سر زنی است که 
به سنت‌ها تف کرد و...
جسورانه از عشق گفت.

(۳)
[په‌نجه‌ره] 
نازانی چه‌ن بیتاقه‌تم 
                 ئه‌ی ئاخرین په‌نجه‌ره‌ی ئه‌م شاره دیله.
توم لی داخه‌ن
              کویرانه‌ییم ده‌س پی ئه‌کا 
                                              سامی تاریکی ئه‌م کوژی.
له سه‌رده می قات و قری

                      گلوپه کانا 
                               په‌نجه‌ره ته‌نیا ئومیدی
                                                دیواره کان

پردی نیوان 
         ژوور و کولان...
نازانی چه‌ن پیویستم به 
                           بریسکی له چاوه کانته 
بیتاقه‌تم، ئه‌وه‌نده‌ی که 
                        سه‌ودای رویشتنم پییه 
ئاخرین په‌نجه‌ره که تم لی دامه‌خه 
                                 سامی تاریکی 
                                          له میژه له گه‌لمایه.
                                                                    
(۴)
[مادران نمی‌جنگند] 
مادران نمی‌جنگند اما...
در چک چکانش ماشه‌ها 
به فحش می‌رود
          زنانگی‌شان     
            در حراج خاکریز و خیابان 
هر روز به دامن صد و بیست و چهار هزار پیامبر آویزانند 
              به نیت صلح 
              یا دامن کوتاه‌ست یا دست.                               
مادران نمی‌جنگند اما 
شال سفید می‌بندند بر کمر سربازان
        ‌‌اگر گلوله‌ها کور رنگ نباشند و
                      قرمز باز نگردد شال.
لعنت خورده‌ی تمامی نبردهای تاریخند 
از هابیل و قابیل تا... ویتنام و عفرین 
به فحش می‌رود زنانگی‌شان
                  در حراج خاکریز و خیابان.
 
(۵)
[دیوار]
روزی فرو می‌ریزد این دیوارِ بین ما.
می‌خماند فولاد را
                        عشق 
خشتی‌های چین و ماچین و
                      حسابات هم.
فرو می‌ریزد
      در یک چشمک‌ زدن
و می‌شود‌:
    صد بر صفر به نفع ما.
شَبی و تَبی
          هرررررررر
از دیوار برلین که سمج‌تر نیست
                                  این‌ دیوار.

(۶)
[یک سانس دیگر ]
عشق‌، خواستنی بود
                خواستِ تن.
به جای تو هر کس دیگر هم 
                        می‌توانست باشد 
                          هوسی و نفسی.
پرده‌ها را ببند 
            بیا یک‌سانس دیگر 
                               عاشقی کنیم.
 



گردآوری و نگارش:
#سعید_فلاحی (زانا کوردستانی)


منصوره محمدی شاعر روشندل خرم‌آبادی

بانو "منصوره محمدی" شاعر لرستانی، زاده‌ی دومین روز اردیبهشت ماه سال ۱۳۷۴ خورشیدی، در روستای حکومتی بخش پاپی خرم‌آباد است.

ایشان وقتی به دنیا آمد؛ دچار معلولیت شدید چشمی بود، در اسفند ۱۳۸۳ چشم راستش ضربه خورد و کامل تخلیه شد، چشم چپ‌اش هم بینایی ندارد. وی در سال ۱۳۸۷ با دنیای نابینایان آشنا و خط بریل را یاد گرفت. 

مجموعه اشعار سپید او با نام «سایه‌های دور» در سال ۱۳۹۹ از سوی انتشارات آنان منتشر شد. همچنین کتاب «زندان کاغذی» که اکثر اشعار آن رباعی و چهارپاره هست؛ در دست انتشار است. 

به غیر از شعر، در رشته‌های تئاتر، بازیگری و صنایع دستی فعالیت دارد، یک تله‌فیلم کار کرده، به همراه دو مستند (کوله‌پشتی) و یک فیلم سینمایی (دختری شبیه درخت). مستند "کوله‌پشتی" با بازی او، به عنوان بهترین مستند جهان اربعین شناخته شده است.

 


▪︎نمونه شعر:

(۱)

نه چینی بند زده شبیه قبلش می‌شود

نه من اگر برگردی

شبیه زنی خواهم شد که پیش از رفتنت بود

عشق می‌‌آید و زنده می‌کند 

می‌رود و می‌میراند

این تمام ماجرای ماست 

من قصه‌ی زنان جهانم

قصه‌ی تکراری 

که به تمام زبان‌های زنده دنیا ترجمه می‌شود.


(۲)

گوش‌هایم را می‌گیرم 

چشم‌هایم را می‌بندم 

اما هنوز، سرم پر است از صدای پاهای تو 

که هی می‌روی و دور می‌شوی 

بی‌تو از چشم زندگی افتادم 

مثل برگ‌های پاییزی  

این روزها شبیه درخت خشک و پیر توی حیاطم 

بهار و تابستان فرقی به حالم نمی‌کند 

تو که بیایی  

زمستان ‌هم که باشد، شکوفه می‌دهم... 


(۳)

خدا دور دست‌ها را ساخت 

تا غم نزدیک‌ها ما را از پا در نیاورد

همیشه آنکه نیست 

از آنکه هست 

به رویای تو نزدیک‌تر است 

من پشت پنجره جهان ایستاده‌ام

خیره به دور دست‌ها 

با این امید 

که شاید 

یکی از آن سایه‌های دور تو باشی. 


(۴)

ای شاهد غم‌های من 

ای شب تیره تو بگو  

غیر کمی رویای پوچ 

از من چه مانده بعد او 

از من بجز مشتی جنون 

با چند فصل خاطره  

یک سایه در دستان باد 

رقصان، پشت پنجره

یک جفت چشم خون چکان

یک بغض سختُ بی‌امان 

سهم من از این عشق بود 

ای شب تیره تو بدان

مردی اگر پرسید ز من 

از تو شبی نامو نشان 

تنها بگو تا به ابد 

دیده به راه او بمان. 


(۵)

من اولین باران پاییزی

من اولین بغض خدا بودم

یک اتفاق تلخِ دائم که

عمری به لعنت مبتلا بودم

افتادم از چشم فلک روزی

تقویم شومم رنج و ماتم شد 

آن شاعری که قامتش یک آن

در زیر بار عاشقی خم شد 

دنیا پر از اندوه پاییز است 

وقتی که دلتنگ کسی باشی 

عاشق شدن مفهوم زندان است 

وقتی که در چنگ کسی باشی 

دنیا چه دارد جز غم و حسرت

وقتی گرفتار خودت باشی 

وقتی که دیگر اعتمادی نیست 

باید خودت یار خودت باشی 

اصلا به دنیا پشت خواهم کرد

از هر چه دارم چشم می‌پوشم 

یک بمب ضامن دار را یک‌روز 

ول می‌کنم آخر در آغوشم. 


(۶)

هنام کو تا دواره جو بئیرم  

بیا تا که سرو سامو بئیرم 

مه هر شو وا غمِ تو هومنشینم 

بمو تا که گری میمو بئیرم 

نرو دردت وِ جونِ آرزویام 

مه اورم که میهام بارو بئیرم. 



گردآوری و نگارش:

#لیلا_طیبی (رها) 




منابع 

- گفتگوی نگارنده با شاعر.

@Mansooreh_mohammadi

https://www.instagram.com/p/CFkgaIOHjwa/?igshid=c21tlrg852m2

www.yaftenews.ir/interview/art-culture/37230-artist8.html


بساط


هر شب حوالی یادت
       --بساط می‌کنم!
گاهی بیا وُ
عشقی،
    لبخندی،،
          چیزی،،،
               بخر !



 #سعید_فلاحی (زانا کوردستانی)

رویای پرواز

کبوتری غمگین‌ام،

محصورِ میله‌های قفس...

که هر شب، 

رویای شیرین پرواز می‌بینم!


 


 

#سعید_فلاحی (زانا کوردستانی)

#انجمن_شعروادب_رها (میخانه)

https://t.me/mikhanehkolop3

پگاه احمدی

پگاه احمدی، شاعر، منتقد ادبی و مترجم شعر ایرانی، زاده‌ی زاده سال ۱۳۵۳ خورشیدی، در تهران است. او لیسانس زبان و ادبیات فارسی خود را از دانشگاه آزاد تهران اخذ کرده‌ است.
نخستین شعر او در ۱۷ سالگی در نشریه ادبی تکاپو به چاپ رسید؛ و تاکنون سه مجموعه شعر در ایران به نام «روی سل پایانی»، «کادنس» و «این روزهایم گلوست» را به چاپ رسانده‌ است. منظومه بلند تحشیه بر دیوار خانگی از مهم‌ترین آثار اوست.
چاپ بیش از ۶۰ عنوان مقاله در زمینه‌ی نقد شعر، مباحث نظری مرتبط با شعر و ترجمه‌ی شعر در ماهنامه‌های ادبی و هنری از جمله دوران، کارنامه، کِلک، جهان کتاب، بخارا، بیدار، سبک نو، فیلم، زنان، عصر پنجشنبه، آذرنگ، نافه، شوکران، آزما، نگاه نو، پیام شمال، پاپریک و... از جمله فعالیت‌های وی به شمار می‌رود.
پگاه احمدی که چندین سال است در آلمان اقامت گزیده، مجموعه شعر اخیرش به نام «سردم نبود» را در آلمان به  چاپ رسانده است. 



▪︎کتاب‌شناسی:
- مجموعه شعر روی سُلِ پایانی. ۱۳۷۸، انتشارات نگاه سبز.
- مجموعه شعر کادِنس، ۱۳۸۰، انتشارات نگاه سبز.
- این روزهایم گلوست. - تهران: نشر ثالث، ۱۳۸۳.
- صد و یک هایکو: از گذشته تا امروز - جکی هاردی - تهران: کتاب خورشید، ۱۳۸۷.
- آوازِ عاشقانه‌ی دخترِ دیوانه - سیلویا پلات - تهران:، ۱۳۸۷.
- شعر زن، از آغاز تا امروز - تهران: نشر چشمه، ۱۳۸۴.
- آنتولوژی جامع شعر زنان ایرانی.
- آهو خوانی (مجموعه شعر)، انتشارات آهنگ دیگر.
- سردم نبود - انتشارات سوژه (برمن آلمان).


▪︎فعالیت‌های ادبی و هنری:
- شرکت در سی و هفتمین فستیوال جهانی شهر در رتردام هلند به عنوان تنها میهمان برگزیده ایرانی، ۲۰۰۶.
- شاعر میهمان بنیاد ایرانی فرهنگ و شناخت رتردام، ۲۰۰۶.
- شاعر شرکت‌کننده در نخستین کاروان شعر ایران و فرانسه.
- عضو هیئت داوران نخستین دوره جایزه شعر فراپویان در کنار شادروان محمد حقوقی شاعر نام‌آور اصفهانی، بیژن الهی، کیومرث منشی‌زاده، آیدین آغداشلو و منصور اوجی، ۱۳۷۹.
- عضو هیئت داوران دومین جشنواره شعر و ادب دانشجویی دانشگاه‌های کشور، ۱۳۸۲.
- عضو هیئت داوران نخستین دوره جایزه شعر والس، ۱۳۸۵.
- عضو هیئت داوران نخستین دوره جایزه ادبی دریا، ۱۳۸۵.
- عضو هیئت داوران جشنواره پیام آوران صلح و دوستی به همراه علی باباچاهی و علیرضا بهنام.
- عضو هیئت تحریریه نشریه الکترونیکی تاسیان.


▪︎نمونه شعر:
(۱)
خواب بودی که سینه‌خیز نوشتم  
تاریکیِ اتاق، تمام‌اش نکرد
خواب بودی وَ روی کاغذها،
تکرارِ قتل‌ها وُ آینه‌ها بود
اما،
این گوشه از جهان که بی‌خبرم می‌کند 
اینجا که با تو گُل می‌اندازم،
خطّی از خونِ این خیابان‌ها،
برای چند لحظه فراموش می‌شود
در را می‌بندیم 
تا نشنویم، نبینیم 
چند سالمان شده آخر که هرچه غمگین‌تریم 
کمتر می‌شود بتوانیم، درست حسابی، تمیز، گریه کنیم...
جایی در پوست‌ات مثل گوزن، فرو می‌روم
وَ فکر می‌کنم که سرنوشت‌مان این نیست 
باید به فکرِ تعمیرِ ساعتی باشیم 
که از بس به فکر ماست،
صبح‌ها 
بیدار باش‌اش را
نمی‌زند.

(۲)
مثل زنی که از عبور وُ شیشه می‌ترسد 
می‌ترسم از جدا شدن‌ام
وَ ترسم از اشیاء،
ترس از  زوالِ دهانی‌ست 
که در محاق تن‌ام ساختی 
عادت کرده‌ایم یا 
عادت کرده‌ایم؟
که قطعه قطعه می‌افتم 
در آئینه‌ای که آب‌های زمین را
وارونه کرده است 
آبشش را
در لیوانی پُر آب، رها می‌کنم 
وَ  ترسِ خواستن‌ات در سرزمینِ بی‌ماهی 
شعری را به گریه‌های‌مان متقاعد می‌کند.
وَ مرد، توی تاریکی 
آهسته گفت: "نرو!"

(۳)
هوای سینه پهلو 
پهلوی ماست 
تا سِل که سقفمان را گرفته می‌خوابد 
وَ آسمانی که سرفه‌هایش را 
مثل می‌ل، روی دستِ هوا برده‌ام...
حالا هوای کلنگی پهلوی ماست 
از شهرِ سرِ کوچه باد می‌آید 
تا می‌له، دوباره چیزی را
با تُف به هم بچسباند 
ملافه‌ای که به دیوار، پیچیده‌تر شود
مثلثی که سرِ راه را
دنیا بیاورد
روزنامه‌ای که ننویسد 
وَ یک مسافرخانه پشتِ در
که با سیمانش نمی‌شود کشتی گرفت 
اما می‌شود شهادت داد:

کثیف، کفشِ پشتِ در هم نیست 
چون با مترو وَ با مشقّت آمده بود
وَ سینه‌هایش را
بی‌وقفه می‌سپرد.

پشتِ این دهانه‌ی بی‌خانمان که پُر از پشتِ چاله میدان است 
خیلی نمی‌شود جنگید 
چون وکیل نداشت 
خیلی نمی‌شود زائید 
چون
تحریف شد 
خیلی نمی‌شود پرسید 
چون، تیزی می‌کشند.

من از خودم نمی‌ترسم 
چون از سِل، عجیب ترسیده‌ام 
وَ از خودم نمی‌ترسم 
چون پای زندگی انگشت داده‌ام 
تن‌ها نگاه کنم.

(۴)
[بیاتِ تُرک]  
نشسته‌ام ماه، روی دستم نماز می‌خوانَد 
پُشت 
سیلِ سلیطه می‌ریزد
کاشی 
صدا
وَ در که مسجد را
با چادرهای پاره پشتِ هوا می بَرَد

عکس‌های تاریخی 
که از گلو خفه‌تر می‌شوند 

پُشت،
نیشابورِ پاره می‌ریزد
نور آنقدر می‌چرخد، می‌تابَد، می‌پژمُرَد که می‌ریزد
وَ من آنقدر عاشقِ این ماهوتِ کهنه‌ام
که نمی‌دانم با این دست‌های جوان چکار کنم 
با این هوای رفته تا تهِ حوض
با این پوشیه 
که گوشه‌های رضاشاه می‌رود
زمانِ گمشده در ساعتی که هر شب، لال
لالاییِ مرا خوانده‌ست 
هر صبح، کر،
بالای کرکره رفته‌ست!.

هوا
هوا که هر شب، بیشتر گم می‌شود
صدا
صدا که لای درهای گرفته می‌گیرد
وَ شب که هرگز مرا به حالِ دیوارِ روبه رو نگذاشت!

هوا
هوای پُشتِ اذان
هوای بلند شده از پُشتِ خاکِ چادرها 
دست‌های نَشُسته‌ام را بُرد
به این صدا که از بس به مهربانیِ درها فشار داد
زیرِ پنجره افتاده‌ایم!

هوا
هوا که از بیاتِ تُرک، قدیمی‌تر است 
وَ از چهارگاه، قدیمی‌تر است 
وَ مثلِ "نقشِ رست" به طاق می‌چسبد 

نشسته‌ام ماه، روی دستم نماز می‌خوانَد
نشسته‌ام وَ توی دستم ماه
ماه
شکلِ آی با کلاه. 
 
(۵)
[یا مُجیب]  
زانوهایم را در ماهِ کامل بغل کنم 
همه‌چیز از حالا نزدیک است 
وَ "شمس و طغری" هم،
زیرا من از کناره‌ی سینی‌ها می‌ریزم اگر دروغ بگویم 
زیرا من 
مثلث‌ام را در خون، پرت کرده‌ام 
دریا از ایوانم تا زیتون می‌آید 
زیرا حالا، همه‌چیز از حالا نزدیک است 
وَ من 
که تمامِ سلسله‌ام تاریک شد،
تاریخ‌ام!
با موهایم مشکی، زیرا
خاکم مشکی، زیرا
ایوانم، مشکی 
با طلسم وُ جدولِ سنجاق‌های لایقراء!
زیرا او
الواسع، المهیمن، المحصی، البصیر وُ سمیع است!
زیرا من او را در دایره‌های شکسته‌ام تکان تکان دادم!
زیرا کتابِ "خافیه" یعنی رساله‌ای در بابِ علمِ جفر!
پس ما زن‌های همسایه،
با سینی‌هامان بر ایوان وَ سینه‌هامان لای کبوتران،
به هم نگاه نکردیم 
زیرا من بلند گریه می‌کردم
وَ چانه‌ام از سنگ وُ باد، پر شده بود
زیرا من 
باید همیشه چیزی برای رطوبت پیدا کنم 
زیرا من 
از کناره‌ی سینی‌ها می‌ریزم اگر دروغ بگویم 
من -سرُّالمستتر- با زن‌های همسایه گفته‌ام 
یکی از ما هزار تن زیباتر است 
یکی از ما،
فاحش‌ترین دروغِ درختانِ سردسیر، در برجِ ابتر است 
زیرا من اگر نگویم می‌ترکم مثل النگوهای تنگ، بریده می‌شوم از حلق 
زیرا من باید کنار چاقوها برنج بکارم
پس ما زن‌های همسایه، زیرِ چادرمان تاریخ می‌زدیم 
زیرا یکی از ما هزار تن، درها را با درد وُ جفر، بغل کرده بود
زیرا من بر پله‌های شکسته‌ی "سید موسا موسوی"- دعا نویس قلعه‌حسن‌خان- نشسته بودم
وَ فکر می‌کردم هنوز امیدی هست...
پس با زانوهایم سینه زدم وَ با صورتم نشستم زیرِ  آب‌های چهل‌تاس!
زیرا من باید از" پیشدادیان" تا کنارِ سینی نعنا درنگ می‌کردم 
زیرا که آفتاب می‌تابید 
وَ یکی از ما هزار تن، زیباترین زنِ همسایه بود
حالا نزدیک است 
دایره‌های سرگیجه را دورِ سرم می‌پیچم با نورِ سردِ مایل به آبی کمرنگ 
زیرا من باید لای خیزران نفس بکشم 
پس می‌رویم از نِی در گردنم 
زیرا مثل خاک منقلبم مثل خاک منقلبم مثل خاک
زیرا فکر می‌کنم که اجابت شدم
وَ چیزی حک شد برای همیشه بر" شرفِ شمس".


گردآوری و نگارش:
#لیلا_طیبی (رها) 

مروری بر زندگی و اشعار اسدالله ولوالجی

اسدالله ولوالجی


«اسدالله ولوالجی»، شاعر و نویسنده‌ معروف و تحلیل‌گر مسائل سیاسی افغانستان است. او در سال ۱۳۳۳ خورشیدی در ولسوالی رستاق ولایت تخار در یک خانواد‌ه‌ی ازبک چشم به جهان گشود. او دوره‌ی ابتدایی را در ولسوالی‌های رستاق و دشت قلعه‌ی ولایت تخار و مکتب ابتدایی بی‌بی مهرو در کابل به اتمام رساند. سپس وارد مکتب حربی شد و در سال ۱۳۵۳، پس از فراغت از مکتب حربی شامل پوهنتون حربی شد و در سال ۱۳۵۵ از آنجا فارغ‌التحصیل شد.

پس از کودتای هفتم ثور ۱۳۵۷ ولوالجی در حکومت‌های نور محمد ترکی، حفیظ‌ الله امین، ببرک کارمل و نجیب‌الله، چندین بار زندانی شد. چهار عضو خانوادهٔ ولوالجی در سال ۱۳۹۹ بر اثر انفجار یک مین مغناطیسی در ولسوالی پغمان کابل کشته شدند. این چهار نفر عبارت بودند از همسر، دختر، برادرزاده و همسر برادرزاده او.

او به زبان‌های دری و ازبکی کتاب و شعر می‌سرود و بیش ۳۰ عنوان کتاب پیرامون موضوعات مختلف چون تاریخ، فرهنگ، ادبیات و ژورنالیزم از خود برجاگذاشته است.

او در ششم شهریور ۱۴۰۰ درگذشت.


▪︎کتاب‌شناسی:

- قطاع الطریقان، آدم ربایان و آقابلی‌ها.

- از اعلیحضرت محمد ظاهر شاه تا استاد برهان‌الدین.

- ترک صفتی یا ترک فریبی؟ 

- وزیر محمد گل مومند و کارکردهای او.

- ژورنالیزم مبری از توهین، تحقیر و عقده‌گشایی.

- طالبان از کجا آمدند و تا کجا خواهند رفت؟ (مجموعه مقالات) 

- نگرشی پیرامون جرگه و قبایل پشتون (مجموعه مقالات) 

- انگلیس مآبی، روسی بودن یا آمریکایی شدن؟

- نام باستانی سرزمین ما توران است.

- فانوس بر درگاه شب (مجموعه شعر) 

- مهر و مصحف (مجموعه شعر) 

- با تو بهار می‌رسد (مجموعه شعر) 

- سپیده‌های سرزده (مجموعه شعر)  

- روس‌ها از چه مجرای تاریخی وارد افغانستان شدند؟

- در صفحات شمال افغانستان چه می‌گذشت؟

- آیا قوای نظامی اتحاد شوروی از افغانستان خارج ساخته شد؟

- صفحات شمال افغانستان در فاصله بین طرح و تحقق برنامه خروج ارتش اتحاد شوروی.

- مرور بر مشخصات جامعه افغانی.

- آغاز و تداوم اختلافات میان احمد شاه مسعود و جنرال دوستم.

- خروج جنرال دوستم و سقوط دکتور نجیب الله.

- لویه جرگه اضطراری بخش اول، جلد اول.

- دموکراسی و جامعه مدنی در افغانستان.

- پارلمان، دموکراسی و آزادی.

- پیشینه طرز حکومت، اداره و انتخابات در افغانستان (بخش اول) 

- معاهده دیورند و پیامدهای آن.

- اینجا ایران شرقی نیست.


▪︎نمونه شعر:

(۱)

[برای آلتین دخترش]


آلتین تو کجا سفر نمودى

از جاده‌ی دل گذر نمودى

جانم تو چرا شتاب کردى

ناسوده دلم کباب کردى

اى نخل غروب و آرزویم 

اى بلبل ناز قصه گویم 

اى دار و ندار زنده‌گی‌ام

اى تازه بهار زنده‌گی‌ام 

اى قامت سبز فخر و دینم 

اى سرو رسا و نازنینم 

اسرار دلت نگفته رفتى 

دُرِّ سخنت نسفته رفتى 

اى دختر صاف و ساده‌اى من 

اى صید به خون فتاده‌اى من 

بى‌تو که شب سیاه دارم

نه صبح و نه نور ماه دارم

بدبخت‌ترین پدر من‌ام من 

خون گشته دل و جگر، من‌ام من 

دانم که دیگر ز خنده دورم

بى‌دیدن تو نِگر که کورم

خواهم که روم به سویت اى جان 

تا بوسه زنم به رویت اى جان.



گردآوری و نگارش:

#سعید_فلاحی (زانا کوردستانی)